Υπάρχουν δύο γενικές κατηγορίες ενδοκρινικών διαταραχών:
- Ορμονική ανισορροπία η οποία προκύπτει όταν ένας ενδοκρινείς αδένας παράγει πάρα πολύ ή πολύ λίγη ενδοκρινική ορμόνη
- Ενδοκρινικές παθήσεις λόγω της ανάπτυξης βλαβών στο ενδοκρινικό σύστημα όπως ο καρκίνος του θυρεοειδούς, οι οποίες δεν είναι απαραίτητο ότι θα επηρεάσουν τα σχετικά επίπεδα ορμονών.
Το ενδοκρινικό σύστημα ανάδρασης βοηθά στον έλεγχο της ισορροπίας των ορμονών στην κυκλοφορία του αίματος. Εάν το σώμα σας έχει πάρα πολύ ή πολύ λίγη συγκεκριμένη ορμόνη, το σύστημα ανάδρασης σηματοδοτεί τον κατάλληλο αδένα ή αδένες για να διορθώσει το πρόβλημα. Μπορεί να προκύψει ορμονική ανισορροπία εάν αυτό το σύστημα ανάδρασης έχει πρόβλημα να διατηρήσει το σωστό επίπεδο ορμονών στην κυκλοφορία του αίματος ή εάν το σώμα σας δεν τις απομακρύνει σωστά από την κυκλοφορία του αίματος.
Τα αυξημένα ή μειωμένα επίπεδα της ενδοκρινικής ορμόνης μπορεί να προκληθούν από:
- Πρόβλημα με το ενδοκρινικό σύστημα ανάδρασης
- Νόσο
- Αποτυχία ενός αδένα να διεγείρει έναν άλλο αδένα να απελευθερώσει ορμόνες (για παράδειγμα, ένα πρόβλημα με τον υποθάλαμο μπορεί να διαταράξει την παραγωγή ορμονών στην υπόφυση)
- Μια γενετική διαταραχή, όπως πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία (MEN) ή συγγενής υποθυρεοειδισμός
- Μόλυνση
- Τραυματισμό ενδοκρινούς αδένα
- Όγκο ενδοκρινούς αδένα
Οι περισσότεροι ενδοκρινικοί όγκοι και οζίδια συνήθως δεν εξαπλώνονται σε άλλα μέρη του σώματος. Ωστόσο, ένας όγκος ή ένας όζος στον θυρεοειδή αδένα μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή ορμονών του αδένα.
Τύποι ενδοκρινικών διαταραχών
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι ενδοκρινικών διαταραχών. Ο διαβήτης είναι η πιο κοινή ενδοκρινική διαταραχή που συναντάται στον δυτικό κόσμο. Άλλες ενδοκρινικές διαταραχές περιλαμβάνουν:
- Επινεφριδιακή Ανεπάρκεια. Τα επινεφρίδια απελευθερώνουν πολύ λίγη ορμόνη κορτιζόλη και μερικές φορές αλδοστερόνη. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κόπωση, στομαχικές διαταραχές, αφυδάτωση και δερματικές αλλαγές. Η νόσος του Addison είναι ένας τύπος επινεφριδιακής ανεπάρκειας.
- Νόσος Cushing. Η υπερπαραγωγή μιας ορμόνης της υπόφυσης οδηγεί σε υπερδραστήρια επινεφρίδια. Μια παρόμοια κατάσταση που ονομάζεται σύνδρομο Cushing μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα, ιδιαίτερα παιδιά, που λαμβάνουν υψηλές δόσεις κορτικοστεροειδών φαρμάκων.
- Γιγαντισμός (ακρομεγαλία) και άλλα προβλήματα αυξητικής ορμόνης. Εάν η υπόφυση παράγει υπερβολική αυξητική ορμόνη, τα οστά και τα μέρη του σώματος ενός παιδιού μπορεί να αναπτυχθούν ασυνήθιστα γρήγορα. Εάν τα επίπεδα της αυξητικής ορμόνης είναι πολύ χαμηλά, ένα παιδί μπορεί να σταματήσει να αυξάνεται σε ύψος. Εάν η υπόφυση ενός ενήλικα παράγει υπερβολική αυξητική ορμόνη αυτό προκαλεί ακρομεγαλία.
- Υπερθυρεοειδισμός. Ο θυρεοειδής αδένας παράγει υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών, οδηγώντας σε απώλεια βάρους, γρήγορο καρδιακό ρυθμό, εφίδρωση και νευρικότητα. Η πιο κοινή αιτία για υπερδραστήριο θυρεοειδή είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που ονομάζεται νόσος του Graves.
- Υποθυρεοειδισμός. Ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετή θυρεοειδική ορμόνη, οδηγώντας σε κόπωση, δυσκοιλιότητα, ξηροδερμία και κατάθλιψη. Ο υπολειτουργικός αδένας μπορεί να προκαλέσει επιβράδυνση της ανάπτυξης στα παιδιά. Ορισμένοι τύποι υποθυρεοειδισμού είναι παρόντες κατά τη γέννηση.
- Υποφυσιακή ανεπάρκεια. Η υπόφυση απελευθερώνει ελάχιστες ή καθόλου ορμόνες. Μπορεί να προκληθεί από διάφορες ασθένειες. Οι γυναίκες με αυτή την πάθηση μπορεί να σταματήσουν να έχουν περίοδο.
- Πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία Ι και ΙΙ. Αυτές οι σπάνιες, γενετικές καταστάσεις μεταβιβάζονται μέσω των οικογενειών. Προκαλούν όγκους του παραθυρεοειδούς, των επινεφριδίων και του θυρεοειδούς αδένα, οδηγώντας σε υπερπαραγωγή ορμονών.
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Η υπερπαραγωγή ανδρογόνων παρεμποδίζει την ανάπτυξη των ωαρίων και την απελευθέρωσή τους από τις γυναικείες ωοθήκες. Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι η κύρια αιτία υπογονιμότητας.
- Πρώιμη ήβη. Ασυνήθιστα πρώιμη ήβη συμβαίνει όταν οι αδένες λένε στο σώμα να απελευθερώσει ορμόνες φύλου πολύ νωρίς στη παιδική ηλικία.
Έλεγχος και εξετάσεις ενδοκρινικών διαταραχών
Τα συμπτώματα μιας ενδοκρινικής διαταραχής ποικίλλουν ευρέως και εξαρτώνται από τον συγκεκριμένο αδένα που εμπλέκεται. Ωστόσο, τα περισσότερα άτομα με ενδοκρινικές παθήσεις παραπονιούνται για κόπωση και αδυναμία.
Οι εξετάσεις αίματος και ούρων για τον έλεγχο των επιπέδων των ορμονών σας μπορούν να βοηθήσουν τους γιατρούς σας να προσδιορίσουν εάν έχετε ενδοκρινική διαταραχή. Μπορεί να γίνουν απεικονιστικές εξετάσεις για να βοηθήσουν στον εντοπισμό ή τον εντοπισμό ενός όζου ή όγκου.
Η θεραπεία των ενδοκρινικών διαταραχών μπορεί να είναι περίπλοκη, καθώς μια αλλαγή σε ένα επίπεδο ορμόνης μπορεί να εκτινάξει ένα άλλο. Στη διάρκεια της παρακολούθησης σας, ο ενδοκρινολόγος σας ενδέχεται να ζητήσει επιπλέον εξετάσεις αίματος για να ελέγξει για προβλήματα ή να καθορίσει εάν το φάρμακο ή θεραπευτική σας αγωγή θα πρέπει να προσαρμοστεί.
Ενημερωτικό spot της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας – Πανελλήνιας Ένωσης Ενδοκρινολόγων με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θυρεοειδούς.